Ο καλός εκπαιδευτής είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην επιτυχία και την εξέλιξη των μαθητών. Απείρως πιο σημαντικός από τις εγκαταστάσεις, τον εξοπλισμό, τους διαθέσιμους πόρους κ.λπ. Ο καλός εκπαιδευτής επηρεάζει πάντα θετικά την ποιότητα της εκπαίδευσης και την επιτυχία των μαθητών.
Αυτά είναι τα 10 σημαντικότερα χαρακτηριστικά του. (Συνοπτικά)
- Δυνατός στην επικοινωνία
Για να υπάρχει αποτελεσματική διδασκαλία που παράγει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, οι ισχυρές δυνατότητες επικοινωνίας του εκπαιδευτή είναι απολύτως απαραίτητες. Οι ισχυρές επικοινωνιακές δεξιότητες είναι αναγκαίο και ουσιώδες χαρακτηριστικό του καλού εκπαιδευτή.
- Καλός ακροατής – παρατηρητής
Η ικανότητα επικοινωνίας δεν σταματά στους τρόπους που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά και την εμπέδωση της γνώσης. Ο καλός εκπαιδευτής οφείλει να είναι εξίσου επιδέξιος στην ακρόαση και την παρατήρηση. Είναι καθήκον του να αντιλαμβάνεται όχι μόνο τις εκπεφρασμένες ανησυχίες του μαθητή, αλλά και ό,τι δεν λέγεται. Είναι επίσης σημαντικό όχι μόνο να δέχεται να διατυπωθούν αντιρρήσεις και ενστάσεις που προκύπτουν από την άγνοια των μαθητών, αλλά και, κυρίως, να μπορεί να τις εξαλείψει με την απαραίτητη θεωρητική ανάλυση και την πρακτική εφαρμογή.
- Εστίαση στη συνεργασία
Ο Εκπαιδευτής δεν (πρέπει να) είναι απλά ο ηγέτης μιας ομάδας, αλλά να κατανοεί σε όλη την έκταση και το βάθος που απαιτείται ότι παράλληλα αποτελεί μέλος της. Το να μπορεί να συνεργαστεί αποτελεσματικά, με ευελιξία σε διάφορους ρόλους, εξασφαλίζει την επιτυχή κατάληξη.
- Προσαρμοστικός
Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτής πρέπει να μπορεί να ανεξαρτητοποιηθεί από την υπερβολική προσκόλληση και αφοσίωση στην παράδοση και να είναι προσαρμοστικός σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον και ένα μεταβαλλόμενο πρόγραμμα σπουδών, πρακτικών και απαιτήσεων των σύγχρονων εκπαιδευτικών μεθόδων.
- Ενδιαφέρεται – ασχολείται ουσιαστικά
Ο εκπαιδευτής οφείλει να προσελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών, επιστρατεύοντας διάφορες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων του χιούμορ, της δημιουργικότητας των μαθημάτων και της έντονης και ενεργής παρουσία του στα γκρουπ.
- Διαθέτει ενσυναίσθηση
Ένα σημαντικό κλειδί για τη βελτίωση της μάθησης και της επίτευξης προόδου του εκπαιδευόμενου είναι η ενσυναίσθηση και η θετική στάση του εκπαιδευτή. Η δυνατότητα κατανόησης βοηθά τον εκπαιδευτή να δημιουργήσει την απαραίτητη σύνδεση με τον μαθητή και να επηρεάσει άμεσα τη διαδικασία μάθησης.
- Υπομονετικός και προσιτός
Η υπομονή είναι μια κατάσταση με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο κάθε εκπαιδευτής. Η διαχείριση της συμπεριφοράς των μαθητών, ιδίως των ανήλικων, στην τάξη είναι μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες του εκπαιδευτή. Εδώ πρέπει να τονιστεί η μεγάλη -και διαφορετική- υπομονή που χρειάζεται προς τους γονείς, οι οποίοι έχουν διάφορες αντιλήψεις, αλλά και προηγούμενες εμπειρίες σχετικά με το παιδί τους. Το να είναι υπομονετικός ο εκπαιδευτής είναι ζωτικής σημασίας.
Eπίσης, το να είναι προσιτός ο εκπαιδευτής είναι απαραίτητο. Οι μαθητές θα πρέπει να αισθάνονται άνετα να μιλούν με τον δάσκαλό τους, ανοιχτά και ειλικρινά.
- Εκτιμά και επιθυμεί τη μάθηση και τη διδασκαλία
Kυρίως τη μάθηση και τη διδασκαλία στον πραγματικό κόσμο, αποκομμένος από αναχρονισττικές αντιλήψεις, συντηρητικές απόψεις, αποστεωμένες αρχές και ξεπερασμένες μεθόδους. Υποστηρίζει την καινοτομία, και εισάγει-εφαρμόζει στην εκπαίδευση σύγχρονες ιδέες, διασφαλίζοντας στους μαθητές άφθονη εμπειρία και νέες δεξιότητες.
- Ακολουθεί βέλτιστες πρακτικές
Με το μάθημά του προκαλεί τους μαθητές να σκεφτούν και να ρωτήσουν, χωρίς να συμμετέχουν παθητικά σε μια στείρα επανάληψη. Η εκπαίδευση αρκετές φορές απαιτεί πειραματισμό ως τις μεθόδους και τις στρατηγικές διδασκαλίας που λειτουργούν καλύτερα στο κάθε τμήμα. Επίσης, πρέπει να εκπέμπει ενθουσιασμό και να εμπνέει τους μαθητές του, όχι μόνο να μάθουν αλλά και να μπορούν να εφαρμόσουν, όπως και να είναι προετοιμασμένος για ένα ευρύ φάσμα σεναρίων και προκλήσεων σε κάθε γκρουπ.
- Είναι διά βίου μαθητής
Δύο από τις βασικές, αλλά και σημαντικές δεξιότητες που απαιτούνται από τον καλό εκπαιδευτή είναι η αφοσίωση στη συνεχή εκπαίδευση και η αγάπη για τη μάθηση. Η επέκταση, ακόμα και ο επαναπροσδιορσμός, όταν απαιτείται, των γνώσεων του εκπαιδευτή είναι το κλειδί για την επέκταση των γνώσεων των μαθητών του.
ΥΓ.: Φυσικά, οι ισχυρές και πολύπλευρες γνώσεις στα διδακτικά του αντικείμενα, αίσθηση καθήκοντος, καθώς και η αποτελεσματική διαχείριση της κάθε τάξης και η εμπειρία και η πείρα του εκπαιδευτή, διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο. Ομοίως, το να είναι πειθαρχημένος και επαγγελματίας. Ο επαγγελματισμός πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή, σε ό,τι κάνει ο εκπαιδευτής εντός και εκτός της τάξης. Η απόκτηση σεβασμού και αναγνώρισης από τους μαθητές αφενός δεν είναι μια a priori διαδικασία, αφετέρου είναι ζωτικής σημασίας, ακόμα και για την υγιή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
ΥΓ 2.: Για όσους δεν έχουν διδάξει – εκπαιδεύσει, είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουν πόσο ποικίλο σύνολο χαρακτηριστικών και δεξιοτήτων χρειάζεται κάποιος για να παράξει ικανοποιητικά το ζητούμενο. Ακόμα δυσκολότερο, πολλώ δε μάλλον όταν απουσιάζει το βίωμα, είναι να μπορεί να ξεχωρίσει τον καλό από τον σπουδαίο δάσκαλο – εκπαιδευτή.
ΥΓ 3.: Η διδασκαλία δεν είναι ένας τομέας που μπορούν να επιτύχουν όλοι όσοι ασχολούνται με αυτόν. Αρκετοί δάσκαλοι δεν γίνονται ποτέ κάτι καλύτερο από μέτριοι…
Master Μιχάλης Κοσσυβάκης.
Εκπαιδευτής άοπλης και ένοπλης μάχης – Διεθνής εισηγητής
