Aρθρο του Master Μιχάλη Κοσσυβάκη, δημοσιευμένο στο περιοδικό Mονοπάτι για τις Πολεμικές τέχνες – 2003
Είναι γνωστή σε όλους η χρήση της εκπαίδευσης / εξάσκησης σε στόχους και τα σημαντικά οφέλη που προέρχονται από αυτήν, που εφαρμόζουν κυρίως οι ασκούμενοι των μαχητικών σπορ, αλλά παρ’ όλα αυτά η χρήση τους δεν είναι ευρέως διαδεδομένη ως πρακτική, στις σχολές Πολεμικών τεχνών της χώρας μας.
Οι λόγοι είναι πολλοί που ένα αξιοσημείωτο και μεγάλο θα έλεγα ποσοστό των Εκπαιδευτών/Δασκάλων των Πολεμικών τεχνών δεν χρησιμοποιεί την στοχομαχία ως μια από τις βασικές μεθόδους εξάσκησης. Οι κυριότεροι εξ’ αυτών είναι, α) η έλλειψη της εξειδικευμένης γνώσης που απαιτείται στην χρήση τους, β) η μεγάλη κούραση που προκαλεί η όλη διαδικασία στον Εκπαιδευτή, γ) το μειονέκτημα του ότι είναι, μια αυστηρά ατομική προπόνηση και δεν ενδείκνυται για πολυμελή γκρουπ σπουδαστών και δ) η άγνοια για τα σημαντικότατα οφέλη που αποκομίζει ο μαθητής με την εξάσκηση και την χρήση τους.
Καταρχήν πριν περάσουμε στην σωστή χρήση της στοχομαχίας στην εκπαίδευση της αυτοάμυνας, ας προσδιορίσουμε την έννοια και την χρησιμότητα της, με απλά λόγια. Τι είναι η στοχομαχία και σε τι εξυπηρετεί?
Είναι η πρακτική εφαρμογή κάθε είδους μεμονωμένων ή συνδυαζόμενων χτυπημάτων σε στόχους εκπαίδευσης. («μάχη σε στόχους») Η εξάσκηση και η χρήση στους στόχους, πρωτίστως αυξάνει και βελτιώνει την ικανότητα της στόχευσης.
Υπάρχουν πάρα πολλά είδη στόχων (focus mitts, foam shields, air shields, punch/kick targets, clapper paddles, sweeper, reactor, kick bat, target mitts, kick pads, forearm shield, blocker κ.α) με διαφορετικές ιδιότητες στην πρακτική εφαρμογή της προπόνησης και με ξεχωριστά οφέλη από την χρήση τους, όπως και υπάρχουν πολλοί μέθοδοι εφαρμογής και εξάσκησης τους.
Ενώ λοιπόν στον τομέα της αγωνιστικής προπόνησης η στοχομαχία είναι εδώ και πολλά χρόνια ένας καθιερωμένος και απαραίτητος τρόπος εξάσκησης που ακολουθούν όλα τα μαχητικά σπορ και οι προπονητές τους, στον τομέα της εκπαίδευσης στην αυτοάμυνα είναι μια εντελώς παραμελημένη μέθοδος και την συναντάμε σπάνια! ενώ είναι εξ ίσου σημαντική και απαραίτητη.
Όπως σε κάθε είδους εκπαίδευσης, πρέπει να υπάρχει μια μεθοδικότητα και ένα συγκεκριμένο πλάνο διδασκαλίας και προπονητικής διαδικασίας, αρχίζοντας με την στόχευση μεμονωμένων επιθετικών ή “αμυντικών” κινητικών δεξιοτήτων σε στόχο χωρίς προβολή αντίστασης αρχικά και πάντα υπό πλήρη έλεγχο και αυστηρή καθοδήγηση, στην συνέχεια και καθώς εξελίσσεται ο σπουδαστής σε σταθερό αλλά ελαφρύ στόχο, ακολουθώντας πάντα την σειρά “α) με ασφάλεια, β) αργά και σωστά, γ) γρήγορα, δ) δυνατά”.
Στo μεσαίο επίπεδο η εξάσκηση αναπτύσσεται σε μετακινούμενους στόχους πιο σκληρούς, που προβάλουν αντίσταση. (π.χ Στοχοι πυγμαχίας). Η εκπαίδευση διευρύνεται με απλούς συνδυασμούς χτυπημάτων σε ακίνητο και κινητό στόχο έως πιο σύνθετους (προχωρημένους) συνδυασμούς σε πλήρη ροή, ακρίβεια και κίνηση προς όλες τις γωνίες και κατευθύνσεις.
Σχεδόν όλα τα σενάρια μάχης μπορούν να έχουν πρακτική εφαρμογή στους στόχους, ωστόσο πρέπει να δίνουμε το απαραίτητο βάρος στα καίρια και πιο αποφασιστικά χτυπήματα των επιθετικών ενεργειών μας.
Επίσης χρειάζεται προσοχή σε ένα ακόμα σημαντικό παράγοντα που είναι η ρεαλιστική μετακίνηση και ανταπόκριση των στόχων (όσο αυτό είναι δυνατόν και εφικτό) στην φυσική πορεία που θα έχει το σώμα μετά από κάθε χτύπημα.
Χρήσιμη είναι και η εξάσκηση στους στόχους σε διάταξη των σπουδαστών σε ζευγάρια με την χρήση στόχων μεγαλύτερης επιφάνειας για τους αρχάριους και με μικρούς στόχους «πυγμαχίας» για τους προχωρημένους σπουδαστές που απαιτεί υψηλότερη και ακριβέστερη ικανότητα στόχευσης.
Εξάσκηση των Λακτισμάτων σε στόχους
Η εξάσκηση των λακτισμάτων σε στόχους προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα Α) Ο σπουδαστής δεν συνηθίζει στην αίσθηση της επαφής με μεγάλη αντίσταση (βαρύς σάκος) και μαθαίνει να διατηρεί τον έλεγχο ισορροπίας από ενδεχόμενη αποφυγή του λακτίσματος του από τον αντίπαλο σε συνθήκες μάχης Β) Επιτρέπει (σε αντίθεση με τον σάκο) την ολοκληρωτική εκτέλεση όλων των λακτισμάτων με αποτέλεσμα ο σπουδαστής να μην μειώνει την ποικιλία χρήσης τους Γ) οι αρθρώσεις (ειδικότερα του γόνατος) δεν καταπονούνται αισθητά. Δ) Μαθαίνει να εκτελεί λακτίσματα μετακινούμενος συνεχώς και με αυτόν τον τρόπο εξοικειώνεται περισσότερο στις συνθήκες μάχης
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην εκτέλεση των λακτισμάτων στους στόχους στα παρακάτω:
A) ΠΡΕΠΕΙ να αποφεύγεται η πλήρης έκταση (τέντωμα) του γόνατος και να μην σταματά το λάκτισμα στην επαφή με τον στόχο επειδή η άρθρωση του γόνατος δεν έχει άλλο περιθώριο κίνησης, διότι η επιβάρυνση της άρθρωσης είναι μεγάλη και μπορεί να προκαλέσει (ειδικά σε αρχάριο μαθητή/σπουδαστή) άμεσο τραυματισμό. Η διαρκής και σε μεγάλο χρονικό επίπεδο εξάσκηση με τέτοιου είδους λανθασμένη εκτέλεση δημιουργεί προϋποθέσεις για την εμφάνιση χρόνιων κακώσεων λόγο της μεγάλης καταπόνησης που παράγεται.
Β) Κάθε λάκτισμα πρέπει να ελέγχεται και να κατευθύνεται μόνο από το μυϊκό σύστημα πού πρέπει να παραμένει όσο αυτό είναι δυνατόν χαλαρό. Μυϊκή σύσπαση γίνεται μόνο στην στιγμή της επαφής.
Γ) Το λάκτισμα πρέπει να σταματά ελάχιστες μοίρες πριν η άρθρωση του γόνατος φτάσει στο οριακό της σημείο και να συμμετέχουν και να ενεργοποιούνται μόνο οι πρωταγωνιστές και οι συναγωνιστές μύες! Όχι οι ανταγωνιστές.
Μaster Μιχάλης Κοσσυβάκης
Εκπαιδευτής Ενοπλης και Αοπλης μάχης / Διεθνής Εισηγητής
